AVATAR FİLMİNE ESTETİK DÜZLEMDE BAKMAK
Yrd. Doç. Dr. Sefa Çeliksap[1]
Özet
Avatar son yıllarda Hollywood’dan çıkan en yenilikçi film. Bunların yanında James Cameron’un sadece sinemaya teknolojik olarak değil, içerik ve sinema dili olarak katkıda bulunduğunun örneği yaratıcı ve etkileyici bir çalışma. Bu yazı Avatar’ın hemen göze çarpan özellikleriyle, içeriği bütünleyen estetik yanını çok yönlü değerlendirmeye ve incelemeye davet ediyor.
Anahtar Sözcükler:
Bilim Kurgu, fantastik, ütopya, topluluk, teknolojik performans, 3D
Summary
Avatar is one of the most innovative Hollywood film, created in the recent years. With this film, the director James Cameron, has made important contrbutions to the cinema technology, and also content and the film language.
The article criticises the technological features and the aesthetical qualities which form the content of the film, Avatar.
Keywords: science fiction, fantasy, community, technological performance,3D
“Sinema tarihine bakarsanız, iki müthiş devrim görürsünüz; ses ve renk. ‘Avatar’ ile üçüncü büyük devrim yapılıyor…”
(Jeffrey Katzenberg, Dreamworks)
GİRİŞ
Amerikan kültürel geçmişinin tarihi çok uzun olmasa da “insanın dış gerçekliği ile kurduğu anlamlandırma ilişkilerinden biri olan “düş görme” ve fantazyalara gereksinme duyma alanında da, insan ile dış gerçekliği arasına giren”(Oskay, 2009; 7) Bilinç Endüstrisi’nin beklediği kültürel-endüstriyel “mamül” sinema alanından gelmekte, elde edilen büyük kazançlar yardımıyla Bilinç Endüstrisi alanı hızla gelişmektedir.
Bu alanda, izleyici-tüketicinin içerik-biçim açısından tercihini belirginleştirdiği dalın ise mitoloji çağına yeniden dönüşü ustalıkla bünyesine (hikayesine) katan Bilim Kurgu/Fantastik Sinema olduğu görülmektedir. Kaldı ki daha ortaya çıkar çıkmaz Hollywood Düş Fabrikası fantezinin sattığını keşfetmiş, bilinçli tekrarladığı kilişelerle, sanal mutlu son garantisiyle hikayelerini pazarlamaya devam etmiştir. Avatar, hem görsel, hem de işitsel düzeyde, izleyiciyi karakterlerle olay örgüsüne duygusal olarak bağlayan anlatısıyla bu büyük pazarın beklediği filmdir. Avatar filminin 220 milyon dolarlık yatarımın karşılığında dünya ölçeğinden kazandığı 2,669,393,054 $ (25 Mart 2010’a dek) gişe başarısı buna örnektir.
Salonlara-ekrana koşan düş görücünün (izleyici) yaşadığımız bu evrede reel-bilincin sınırlılıklarını aşmada güçlüklerle karşılaşması ve “hayatın insan için bir bütünlük içinde algılanmasının” (Oskay, 2009; 8) giderek olanaksızlaşması Avatar’ın da içinde olduğu Bilim Kurgu Sineması’na ilginin temel nedenidir. Ama yine de Avatar perdedeki imge ve karakterlerle, duygusal ve psikolojik bütünleşen hikayesiyle birçok bilim kurgu filminden hemen ayrılır.
Ballard’ın 20. yüzyılın esas sanatsal/edebî geleneği olduğunu söylediği Bilim Kurgu türünün yeni yüzyılda da etkisinin devam edeceği Avatar ile bir kez daha kanıtlanır. Bunda, Avatar’ın, tartışılmaz görsel-işitsel özelliği yanı sıra aynı tarihlerde gösterime çıkan, büyük bütçeli felaket filmlerinin yönetmeni Roland Emmerich’in yapımı, bazı teorisyenlere göre 21 Aralık 2012 tarihinde dünyanın sonunun geleceğini öngören Maya uygarlığının bu öngörüsünün doğru çıktığı bir geleceğin anlatıldığı “2012” adlı filmden (25 Mart 2010 tarihine değin 769,662,601 $ gelire sahip) insancıl, anlamlı ve umutlu mesajıyla ayrılmasının da payı vardır. Üç boyutlu ve benzersiz teknik üstünlüğü yanında dezavantajı da vardır. Dezavantajı klasik Hollywood yıldızlarına sahip olmamasıdır. Bu zaafına karşın Avatar’ın doğa ile barışçıl/ekojil biçimde yaşanması zorunluluğunu öne çıkarması, izleyiciyi çeken romantizmi ve özellikle mavi bedenleriyle egzotik topluluk, “Eywa olarak adlandırdıkları tanrıya ve tüm canlılar arasındaki derin ruhsal bağa dayalı, karmaşık bir kültür geliştirmiş” (Wilhelm ve Mathison, 2010; 27) Na’vilerin yaşantısı, daha test gösterilerinde izleyiciyi etkiler.
Bilim Kurgu serüveni
Öncelikle Bilim Kurgu edebiyatının mitolojik öykülerden, sihirli peri masallarından, fantazyalardan ayrıldığını ve bu edebiyatın yine de oralardan taşıdığı temel özelliklere karşın, “insanın bilişsel yeteneğine seslenen bir söylem biçimi, bir kurgu (fiction) niteliği” taşıdığı belirtilmelidir. Bu nedenle Bilim Kurgu metinlerinin Darko Suvin’in tanımıyla chronic bir yazınsal metin değil, diachronic bir metin olduğu, Bilim Kurgu türünün bilinen öğelerden yola çıkan ve geleceğin nasıl olacağını tasarlamaya çalışan ile (extrapolative bilim kurgu) dünyanın geçmişteki durumuyla şimdiki durumu arasında anolojiler yaparak ve bunları geleceği doğru uzatarak kestirimlerde bulunan (anolojik bilim kurgu) olduğu söylenebilir.
Bilim kurgu türü, 20. yy. başlarında Amerika’da ortaya çıkan pulp-magazinlerle gelişir, özellikle John W. Campbell’in Astounding Science Fiction dergisinin yöneticiliğine gelmesiyle “1920’lerin ve otuzların magazin bilim-kurgularında özellikle hayal ürünü, düşsel hünerli aygıtlar (gadgets) aracalığıyla insanlığın eski düşlerinin gerçekleştirilmesi teması ağır basarken, Campell’in etkisi altında bilim-kurgu, geleceğin teknolojisinin sosyal hayata olasıl etkilerini de tematize etmeye başlar.” (Roloff-Seeblen, 1995: 43)
1950’lerde Beat kuşağı içinde William S. Burroughs gibi kurgusal yazarlar, sonraki yıllarda Frank Herbert, Samuel R. Delany, Roger Zelazny, Harlan Ellison gibi Bilim Kurgu’nun düşünce, bakış ve içerik boyutuna yenilik katan yazarlar çıktı. Poul Anderson, Ursula K. Le Guin gibi sosyal bilim kurgu içinde adları geçen yazarlar ilk akla gelenlerdir. Ortada yeni bir bakış farkı vardır: Ray Bradbury’nin Fahrenheit 451’de (1953) ve Philip K. Dick’in Ubik’te (1969) yaptığı gibi insan düşüncesinin denetimi ve manipülasyonu sorunu öne çıkar. Yazarların bir bölümü, Jack Vance, Philip Jose Farmer, Philip K. Dick dil ve edebiyat bilimi alanlarından gelmektedir. Bir bakıma, bilim-kurgunun bir özgürleşme sürecine girdiği, dünyaya karşı daha duyarlı, daha eleştirel, daha açık, daha liberal davrandığı, Amerikan kendini-beğenmişliğinin ötesine geçtiği söylenebilir. Artık, 1960’lı yıllarda bir yanda İngiltere’den başlayan New Wave/Yeni Dalga içindeki yazarların da etkisiyle magazin bilim-kurgu bir yeniden doğuşu yaşar, ardından türün en önemli yayın biçimi kitaplar çoğalır. Bu kitapların temalarında bilim-kurgunun tasarım ve projelerindeki gelecek inancı, dünyanın geleceği kuşkulu bakışla yer alır; yergici, taşlamacı özelliğine, mistik yargılarda eklenir. J. G. Ballard gibi yazarlar, iç dünyanın (iner space) araştırılmasına yönelik yapıtlar sunar. Böylece Bilim-Kurgu, tarihinde ilk kez, “bilime duyulan inanç ve güveni ya da sömürgeci anlayışı tartışmaya açan ve bunlara radikal bir eleştiri yönelten eğilimler ortaya çıkmıştır.” (Roloff-Seeblen, 1995: 47) Örneğin, Ballard’ın, 1996’da David Cronenberg tarafından sinemaya uyarlanan ve “oto-erotizm” diyebileceğimiz bir eğretilemeyle, günümüz teknolojisinin içimizde uyuyan psikopatolojiyi nasıl uyandırabileceğini, seksle teknoloji arasındaki çarpıcı birlikteliğin “dehşetli” yanlarını gösteren (Çarpışma/Crash) adlı romanı bunlardan biridir. Kaldı ki Ballard Concrete Island romanında da otomobile “ait olan” bir dünyayı betimler.
Bilim Kurgu yolculuğu
Amerikan sinemasının ilk ve en tanınan bilim-kurgu örneği Robert Louis Stevenson’un aynı adlı romanından uyarlanan Dr. Jekyll ile Mr. Hyde’dan Frankenstein, Canavar Yaratan Doktor, (1931); Görünmeyen Adam (The Invisible Man, 1933), Dünyanın Durduğu Gün’e (The Day the Earth Stood Stili) nükleer denemelerin durdurulmasını isteyen yaratıkları da dünyaya indirerek yolculuk devam eder.
Soğuk savaş yıllarında Ray Bradbury’nin yapıtından uyarlanan Uzaydan Gelen Canavar’dan başlayarak birçok filmdeki dünyayı korkutan canavarlar kuşkusuz SSCB ya da komünizm hayaletinden başkası değildir. Ardından robotlar egemenliğini simgeleyen filmler gelir. Stanley Kubrick’in Arthur C. Clarke’ın Sentinel adlı öyküsünden uyarladığı 2001 A Space Odyssey (1968) ile Roger Vadim’in Jean Claude Forest’in çizgi romanından uyarladığı Barbarella (1967), Isaac Asimov’un romanından uyarlanan Fantastik Yolculuk (Fhantastic Voyage, 1966) altmışlı yılların önemli filmleridir.
Yukarıda bazılarının adlarını verdiğimiz insan aklını gerilim psikolojisiyle etkileyen ya da farklı çizgide temalara sahip filmlere, güncel politikaların ve toplumsal taleplerin değişmesinin de katkısıyla yenileri eklenecektir. Örneğin, “Star Wars” (Yıldız Savaşları) filminde kullanılan iki robot[2] karakter olan R2D2 ve C3PO’nun kendi yaşamlarını feda edecek kadar insansı duygularla yüklü olması, belki de bu yıllar boyu sürdürülen korkuyu gidermenin sonucudur. Günümüze doğru, sinema alanında Bilim Kurgu türünün yanı sıra korku-dehşet filmleri ve fantastik filmler ekranları bol sayıda doldurmaktadır. Bu nedenle filmde izleyiciyle kurulmak istenen bağa ilişkin -ilüzyonun boyutuna göre- değişikliklere rastlanmakta, Bilim Kurgu kendisi kadar kadar popülerleşmiş “düşsel, inanılmaz” temalarla zenginleşmiş Fantastik Sinemanın temalarından da yararlanmaktadır. Roloff ve Seeblen ortak kitabında Bilim Kurgu’nun ütopik edebiyat ile gotik fantezinin kaynaşmasından bunun için söz etmektedir. Bu görüş, her iki türün ortak yönleri olabileceğini akla getirmektedir: sinema ya da roman olsun, örneğin yeryüzünde hiç yaşamamış toplumlar, hayal ürünü yerleşim yerlerinden ve yaratıklardan söz edilmesi gibi. “Yüzüklerin Efendisi” (Lord of The Rings) bu konuya uygun en iyi örneklerden biridir. Bu nedenle “Yüzüklerin Efendisi”nin gezegeninde yaşayan Elfler kadar güzel-olumlu bir topluluk olan olan Na’viler, onların kurmaca evreni bazı Avatar üzerine yazılarda yanyana getirilmiştir.
Ütopya tasviri ve muhalif olma
Avatar ne anlatmaktadır? Filmin hikâyesi 22. yüzyılda, Dünya’nın kaynaklarının tükendiği bir zamanda, Pandora isimli bir uyduda mavi insansı görünümlü, kabile kültürünü benimsemiş, saldırıya uğramadıkları sürece barışçıl Na’viler yaşamaktadır. Ancak Pandora’da unobtanium adında (manyetik alanları hem püskürtebilen hem de içinde hapsedebilen bir yüksek-ısı süperiletkeni) değerli bir maden bulunmaktadır. Bu madeni elde etmek için askeri ve RDA yardımıyla bilimsel yöntemlere başvurulur. İnsanlar, Pandora’nın havasını solunamadıkları için, akıl bağlantısı aracılığıyla kontrol edilebilen insan ve Na’vi karışımı Avatarlar – Hinduizme atıfla “Avatar” denilmiş- bu nedenle üretilmektedir. Başroldeki belden aşağısı felçli eski deniz piyadesi Jack, ikiz kardeşi için üretilen Avatar bedenine sokulur. Görevi Na’vi‘lerle iletişim kurmak ve unobtanium‘u vermeleri için ikna etmektir. Na’vi prensesi Neytiri’ye aşık olan ve Na’vi’lerin bilgeliğine, doğayla barışık yaşamlarına saygı duymaya başlayan Jack, kendisini Pandora’yı gün geçtikçe tüketen ve şimdi de yakıp-yıkmaya çalışan askeri güçle Na’vi halkının arasındaki çatışmanın ortasında bulur.
James Cameron, 1978’de Xenogenesis ile girdiği sinema alanında az sayıda film yaptı, yine box ofis’i çok yüksek Titanik sonrası Avatar projesini hayalindeki filmi yapabilmek için gereken teknolojinin yetersizliği, bütçesinin yüksekliği ve ‘Battle Angel’ projesinin öne çıkması nedeniyle hayata geçiremedi. İstediği koşulların sağlandığı ve dört yıl süren çalışma sonucu Avatar, zevk yaratan anlatı yapısıyla izleyicinin karşısına çıkar. Senaryosu, giriş, gelişme, sonuç yapısıyla Hollywood denkleminin dışında değildir ve Son Mohikan’dan Kurtlarla Dans’a dek uzanan eski film klişelerini tekrarladığı söylenmiştir. Belki bu özellikleri nedeniyle filmi kolaya kaçarak çözümleyenler olmuş, filmdeki şirketi Amerika, Na’vileri Iraklılar, aranan enerji kaynağının petrol olduğu görüşüne hemen varılmıştır. Öte yandan Cameron’un bu filminde daha çok action görmek isteyenler ise düş kırıklığına uğramıştır. Kısaca, Avatar, yönetmene göre izleyicinin bilincine _aynı zamanda bilinçaltına- bazı siyasal ve toplumsal, insanı “özüne dönmeye” davet eden, “kendisiyle ve ekolojik çevreyle barışık olmasını” öne çıkartan mesajlar gönderen filmdir.
Öte yandan Navi prensesi Neytiri’nin masalsı aşkını içeren romantik yapısına özellikle dikkat çekenler olacaktır. Ayrıca sanki yaratık tarafından öldürülememiş Dwayne Hicks karakteri Jake Sully, Terminatörlerin vazgeçmeyen ve her öldü sanıldığında yeniden ayağa kalkan vazgeçmeyen T-800 ve T-1000’i Albay Miles, Aliens’in Helikopter pilotu Vasquez’i burada Trudy gibi karakterlerin, finalde albay ve Pandora yırtıcı kuşuna binmiş Neytiri’nin kapışmasının Aliens’de Ripley’in Mother Alien ile savaştığı sahnenin, Cameron’un izleyicinin büyük beğenisini kazanmış önceki filmlerinden ödünç alındığı ya da benzeştiği de ima edilmiştir.
Avatar bir yanda “modernleştirme” isteğiyle –neredeyse son elli yılında olduğu gibi- elindeki silahlardan başka bir güce gereksinme duymayan Amerikalı askerlerin yıkıcı-yok edici harekatlarını muhalif bir bakışla gösterir. Amerika’nın öncesinde Kızılderilileri, sonrasında Irak, Afganistan vb. işgallerinde olduğu gibi tarihi, kültürel yapıyı ve yüzlerce yıllık değerleri önemsemeden işgalini, yok edişini anımsatır. “Bu durum özellikle de Pandora gezegenine Amerikalıların yaptığı ilk saldırı sonrasında Jake Sully ve arkadaşları Na’vi halkının bölgeyi boşaltmalarını sağlamak için onlara desteğe gittiklerinde Amerikan askerlerini komuta eden Miles Quartch’in ‘teröre terörle cevap vermemiz gerek’ dediğinde belirginleşmektedir.” (Özdüzen, 2010; 68) Avatar, militarizmin talepleri karşısına Dr. Grace Augustine örneğinde modern bilimi –yetmeyecektir inanç sistemini– koyacaktır. Ancak Grace Amerikan askerlerinin uyguladığı şiddetin etkisiyle can verirken Na’vi inancında tanrı benzeri bir rol oynayan ve Pandora’nın dengesini sağlayan Eywa’yı hisseder, görür ve böylece “bilim” sarsıntıya uğrar, kim olursa olsun -ve kuşkusuz James Cameron’un kendisi-, bilim adamının da sistemin mayası muhafazakarlığın dışında kalamayacağını onaylamış olur. Öte yandan ilk bakışta filme ilişkin mesaj “doğanın ve doğa ile uyum içinde yaşayanların galibiyeti” gibi görünse ve biraz gerçek dışı bulunsa da, yakından bakılınca bu galibiyetin gerisinde kendini üstün gören, kendi dilini egemen hisseden -İngilizce ile yapılan iletişim- batılı/Amerikalı olma anlayışının varlığı saptanır: Avatar’da “Bu bağlamda da Cameron’un “batılı” ve “Amerikalı” reflekslerinden çok çabalasa bile kaçamadığını gösterir.” (Özdüzen, 2010; 70) Bir eleştiri yazısı ise daha özet söyler: “Filmin temel konusunun “sömürgecilik” ve “biyoçeşitlilik” olduğu doğru. Ancak ben, ortalama bir sinema izleyicisinin, Cameron’ın verdiğini iddia ettiği mesajları almadığını düşünüyorum. Zira Avatar, ABD’nin bugün Obama Yönetimi ile birlikte yeniden estetize edilen “resmi söyleminin” dışında hiçbir şey söylemiyor.” (Emre Kızılkaya, Hürriyet Dünya, 5 Ocak 2010)
Teknoloji ve sinema
Sinemanın yakın tarihine baktığımızda, sadece konularda değil, yaratıcılıkta teknolojinin kullanımıyla ilgili önemli katkılar görülür. “Matrix” (*) filminde (1999) Wochowski kardeşler çığır açıcı nitelikte sayılabilecek “flow motion” (akan devinim) adı verdikleri özel efekti filmin ana action yapısı içinde kullanarak filmin anlatımını güçlendirirler.
Aslında “flow motion” tekniği basit biçimiyle sinemanın başlangıç yıllarına dayanmaktadır: 1870’lerde popüler bir soru olan, üzerine bahisler oynanan “Bir at dört nala (gallop) koşarken dört ayağı birden yerden kesilir mi?” sorusunu cevaplamak isteyen Eadweard Muybridge’in (1830-1904) geliştirdiği bir sistemdir. Muybridge atın hareketli görüntüsünü saptayan phenakistoscope’u geliştirerek, ardından yüz yılı aşkın süre sonra da Matrix’teki kurşunların atıldığı sahnelere esin olan zoopraxiscope‘u yapacaktır. Wochowski kardeşlerin bir anlamda Eadweard Muybridge’e saygı duruşunda bulundukları ve “Bullet time” olarak adlandırılan teknik Muybridge’in geliştirilmiş zoopraxiscope’undan başkası değildir. Matrix’te, bir filmde yapılmasının olanaksız olduğu düşünülen her şeyi yapan Wochowski kardeşler, sonraki filmlerinden “Hızlı Yarışçı- Speed Racer”la da (2008) sinema teknik ilişkisini bir kez daha sorgularlar. En görkemli ve zorlu yarış pistlerinde uçan otomobillerin olduğu bu fantastik çizgi dizi filmi ekrana uyarlamak için bilgisayar animasyonunu gerçek oyuncularla birleştirirler. Ta ki egzotik mekânları filme alıp sanallaştırdıkları sahneye dek. Örneğin, yeşil perde önündeki oyuncularla İtalya, Fas, Avusturya, Türkiye ve Death Valley gibi lokasyonları birleştiren high-definition görüntüleri QuickTime Virtual Reality (QTVR) küreleri olarak bilinen ve “balon görüntü” olarak adlandırılan, 360 derece panoramik arka planlar yaratmak için kullanırlar.“Matrix”te yarattıkları ‘Bullet Time’ kavramını derinlik boyutu katan `Racer time’la genişletirler. Filmin görsel efekt sekanslarını oluşturmak ve “canlı anime görünümü” dedikleri görünümü elde etmek için ön, orta ve arka planın iki boyutlu animasyondakine benzer şekilde odakta kalmasını sağlayan bir görsel katmanlama, “2½D teknolojisi” olarak adlandırılan teknolojiyi kullanırlar. Bunlar son yıllarda sadece Wochowski kardeşlerin sinema-teknoloji ilişkilerine kattıklarıdır.
Avatar’da teknolojik farklılık
“Avatar”da görüntü yönetmeni Vince Pace ile birlikte James Cameron, “Reality Camera System”i (Gerçekçi Kamera Sistemi) on yıllık bir çalışmayla geliştirir. “Reality Camera System” aynı özelliklere sahip, yüksek çözünürlükte iki film kamerasının tek bir gövde üzerinde birleştirilmesi ve aynı anda çalışması özelliğine sahiptir. Ve Sony firmasına ait HDC-F 950[3] tipi modifiye edilerek ortaya çıkmış, sonra da Pace/Cameron Fusion 3D adını almıştır. Bu yeni kamera, önceki 3D tekniğinden farklı olarak insan gözü gibi görme-saptama özelliği taşımakta, derinlik algısını güçlendirmektedir. James Cameron daha önce geliştirilmiş olan IMAX (Motion Picture Film Format) formatını-gösteri salonlarını dikkate alır. IMAX DMR (Digital Re-mastering) teknolojisi sayesinde uzun metrajlı Hollywood filmlerini zaten IMAX’in klasik 35 mm’lik karelerden 10 kat daha büyük15/70 formatına aktararak izleyicilere sunmaktadır, bu kez aktarmaya gerek kalmayacaktır.
Öte yandan Avatar’ın gösterimi için RealD 3D sistemi tercih edilmiştir. Bu sistem en üst kalitede 2D ve 3D içerik gösterebilen sadece bir adet dijital projektör ve server kullanmaktadır. Sağ ve sol görüntüler, çok yüksek bir hızda, saniyede 144 kare olarak, sırasıyla perdeye yansıtılır. Her karede sağ ve sol göz için görüntü olarak değişirken, bu iki görüntünün birleşmesi, Real D 3D Sinema sisteminin ışığın yönünü değiştirerek RealD 3D Sinema gözlükleriyle -eski kırmızı ve mavi renkli gözlüklerinden tamamen farklı, polarize filtreli ve siyah- buluşturması ile sağlanır. Belirtmeli ki gümüş perdeye yansıtılan görüntü 35 trilyon renk içermektedir. Kullanılan dijital ses sistemi ise 36,600 Watt ses gücüne sahiptir. Böylece gerçek üç boyutlu, parlak görüntü ve ses ile Avatar’ı izlemek mümkün olmaktadır.
Bilgisayar ortamında canlandırılan karakterlerin hareketleri önceden “Facial Performance Capture Tecnology” (Hareket Yakalama Tekniği) adı verilen özel hareket algılayıcı bir yöntem kullanılarak gerçekleştiriliyordu. Avatar için geliştirilen yeni yazılım programı, Anatomy of a Motion-Capture yöntemiyle anında bilgisayar ekranında sonuç alınmıştır. Bu teknoloji Cameron’a göre “hareket algılama” değil, “performans yakalama” (the performance-capture stage) başarısıdır. Çünkü oyuncular hareket etmezler, duygu yaratırlar.
Avatar, fantastik bir dünya kurma ve yararlandığı 3D ve CG özellikleriyle, görsel-estetik çarpıcılık noktasında başarılı bir filmdir. Bu yılın Oscar dağıtım töreninde aldığı en iyi sanat yönetmenliği, en iyi görüntü yönetmenliği, en iyi görsel efekt ödülleri Avatar’ın ardındaki teknik ve estetik üstünlüğün kanıtıdır.
Sonuç:
Theo Angelopoulos’un son filmi “Zamanın Tozu” için söylediği gibi ütopya üçüncü kanattır ve Avatar ütopik tasviri, muhalif görüntüsü ile, içinde birçok klişeyi barındırsa da barış/sevgi/doğaya saygı dilini kullanan temasıyla üçüncü kanatı, ütopyayı izleyiciye taşımıştır. Üstelik bunu filmin estetiğini-teknik üstünlüğünü de belirleyen görüntü ve sesle, Imax ve RealD 3D sistemine sahip salonlarda sunumuyla bütünsel yapar, tüm bunlar onun yenilikçi-titizlenilen özelliğini pekiştirir. Bu nedenle Avatar, sadece içerik düzleminde değil, teknik ve estetik düzeyde de incelenmesi, anlaşılması gereken bir filmdir. Avatar’ın kolayca anlatılamayacak düşlerin filmleştirilmesine yol gösteren yaratıcı bir sinemanın kapısını araladığı açıkça saptanır. Avatar hissettirmektedir: Önümüzdeki günlerde hem ideoloji-anlatı, hem teknik-estetik düzeyde iki boyutlu ekranın izleyicisi olmak yerine (**), üç boyutlu gözlüğümüzü takarak yeni sinemaların, yeni hayatların peşine düşme zamanı olacaktır.
(*) Matrix filminden önce “free cam” kamera hareketi tekniği aslında digital olarak tasarlanmış “Electronic Art” bilgisayar yazılım şirketi tarafından “Fifa 98” isimli sanal bilgisayar oyunda kullanmıştı.
(**) Bknz: Eser Dilsöz, “Avatar”a Buradan Bakmak”, Yeni Film, sayı 19, 2010; “Kısacası artık bize dayatılan iki boyutlu ekranın izleyicisi olmak yerine üç boyutlu gözlüğümüzü takıp yaşananların bizi de etkileyebileceği hissiyatına varacak mıyız?”
Kaynakça:
ALBAYRAK, Atıl, 2010. “Avatar Üç Boyutlu Devrim”, NTV Bilim, Sayı 11, Ocak
ÇELİKTUĞ, Ebru, (2009). “Yeni Bir Dünya”, Cinema, Aralık
KIZILKAYA, Emre, “Avatar”, Hürriyet Dünya Gazetesi, 5, Ocak 2010
OSKAY, Ünsal, (?). “Çağdaş Fantasya”, Der Yayınları, İstanbul
ÖZGÜLEN, Ethem, (2010). “Belgeselde Gerçeklik ve Hakikatı Tanımlama”, Yeni Film, sayı19, Ocak –Mart
ROLLOF, Bernhard & SEESSLEN, Georg, (1995). “Ütopik Sinema”, Çev: ATAYMAN, V. Turan, Alan Yayıncılık, İstanbul
ULAGAY, Alp, “Avatar Dijital yenilik”, Haber Türk Pazr ek, 13 Aralık 2009
WILHEM, Maria & MATHİSON, Dirk, (2010). “Avatar”, Çev: ATILIM,Turan, Özgür Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul
[1] Beykent Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Sinema TV (İng.)
[2] “Robot” kelimesi Çek yazar Karel CAPEK tarafından “Rossum’s Universal Robots” adlı oyununda kullanılan Çek dilinde “sürekli çalışan” anlamına gelen “robota” sözcüğünden literatüre kazandırılmıştır.
February 13, 2024 at 8:15 am
child porn
February 21, 2024 at 7:40 am
escort siteleri pokkerx.GSAaW4DUhkfT
February 21, 2024 at 7:53 am
anal siteleri footballxx.fOu2udC5NFEx
February 21, 2024 at 7:57 am
porn mobileidn.SzP36xbmdbOe
February 21, 2024 at 8:02 am
anal siteleri bingoxx.Z1LlSE6sOTz5
February 21, 2024 at 8:39 am
bahis siteleri porn 250tldenemebonusuxx.ExL1wY2ZQFXz
February 21, 2024 at 10:48 am
porn sex eyeconartxx.ixEzy6EnqYkZ
February 22, 2024 at 5:04 pm
am siteleri vvsetohimalxxvc.PSU2NjllA4hK
February 23, 2024 at 8:58 pm
childrens sex tthighereduhryyy.ojZK6PGWFsw
March 5, 2024 at 3:45 am
obviously like your website but you need to test the spelling on quite a few of your posts Several of them are rife with spelling problems and I to find it very troublesome to inform the reality on the other hand Ill certainly come back again
March 12, 2024 at 2:33 am
atorvastatin 40mg cost buy atorvastatin 80mg generic cheap atorvastatin 20mg
March 14, 2024 at 12:48 am
baycip sale – cipro 500mg pill purchase augmentin online
March 15, 2024 at 10:45 am
buy generic cipro over the counter – purchase cephalexin buy augmentin 625mg without prescription
March 17, 2024 at 3:00 am
buy ciplox 500 mg pills – cheap doxycycline for sale erythromycin 500mg price
March 18, 2024 at 7:26 am
metronidazole 200mg brand – order cleocin for sale buy zithromax 250mg for sale
March 19, 2024 at 7:00 am
ivermectin 6mg otc – order tetracycline 500mg pill purchase tetracycline generic
March 19, 2024 at 5:49 pm
Your article helped me a lot, is there any more related content? Thanks!
March 20, 2024 at 4:43 am
The online slot agent site Meme4d offers the most complete gacor slot game playing experience. In undertaking the online gambling journey, successful players need to choose online slots wisely, understand the risks, and enjoy every moment of the game with responsibility for each of the most complete gacor slot games that have been provided so completely. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information MEME4D
March 20, 2024 at 5:06 am
Gacor slot bookie is one of the newest slot sites. the best online game games. You know for yourself the benefits you get from just playing on this biggest online game site. This list of games using real money is really pleasing to the eyes of the best gacor slot players. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information
March 20, 2024 at 6:45 am
The Waktogel online slot game agent site is a term for an easy game to win the jackpot. To maximize your chances of winning the coveted jackpot prize, a good online casino will offer progressive jackpots. A progressive jackpot is a jackpot where a player’s winnings will be based on a certain amount of money they can collect in the most complete gacor slot game. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information WAKTOGEL
March 20, 2024 at 7:20 am
Online slot game agent site is a term for games that are easy to win jackpots. To maximize your chances of winning the coveted jackpot prize, a good online casino will offer progressive jackpots. A progressive jackpot is a jackpot where a player’s winnings will be based on a certain amount of money they can collect in the most complete gacor slot game. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information
March 20, 2024 at 8:25 am
As an online gacor slot site, it is a famous online game. The best way to win large amounts of money is by playing video slots. The games feature a variety of features, including wild symbols and bonus rounds. Additionally, these games have high payout percentages and offer a wide variety of jackpots. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information https://jpmenang.org
March 20, 2024 at 8:43 am
Online slot game agent site is a term for games that are easy to win jackpots. Another type of bonus is a jackpot bonus. These are offered by certain online games, and can result in large payouts. It is important to note that this type of bonus is only available for games. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information https://kakekbaik.com
March 20, 2024 at 9:56 am
As an online gacor slot site, it is a famous online game. The biggest bonus is one of the most popular features offered by online slot game agent sites. This feature can be used to help players win a lot of money, and is often a good way to attract new players. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information https://ynos.tv/
March 20, 2024 at 10:18 am
The official Atas4D online slot game site offers security and fair play. To get the most out of your experience, you should familiarize yourself with all the details. This will help you avoid mistakes and increase your chances of winning. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information ATAS4D
March 20, 2024 at 11:19 am
A trusted online slot agent site is the right choice. Bonus rounds are a great way to improve your slot play. They can also give you the opportunity to win a lot of money. You can find various types of bonus rounds, so there is sure to be something to suit your taste. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information https://menumenang.com
March 20, 2024 at 12:26 pm
The trusted HAITOGEL online slot agent site is the right choice. Bonus rounds are a great way to improve your slot play. They can also give you the opportunity to win a lot of money. You can find various types of bonus rounds, so there is sure to be something to suit your taste. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information Haitogel
March 20, 2024 at 12:36 pm
buy cheap valtrex – buy diltiazem pills for sale buy acyclovir without prescription
March 20, 2024 at 1:24 pm
This gacor slot bookie has a high RTP, which means the odds are favorable for players of the best gacor slot games today. A site that has a large selection of games. This will ensure that you can find something you like. Some of the most popular games include video slots and progressive jackpots. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information https://mendingjp.com
March 20, 2024 at 1:43 pm
The best online slot game agent site is a classic slot with three reels. Additionally, some of these games have free spins that can be used to increase your chances of winning. This will help you maximize your money. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information
March 20, 2024 at 2:45 pm
The online slot game site is also one of the pioneers of online slot game providers. Several factors must be considered before playing trusted online slot games. This includes the legality of the site and its customer service reputation. I really like it, and I look forward to hearing from you next. Thank you for the information about today’s most popular news this year. For more detailed information, please visit our website for further information https://hayukbet.com
March 21, 2024 at 11:39 am
buy ampicillin generic buy ampicillin generic purchase amoxicillin pills
March 21, 2024 at 1:51 pm
Your point of view caught my eye and was very interesting. Thanks. I have a question for you.
March 22, 2024 at 6:39 am
buy generic metronidazole 400mg – metronidazole 200mg cheap generic zithromax 250mg
March 22, 2024 at 7:08 am
Those of you who want to play online games that are full of fun and excitement. Because of this online game, there are very large and tempting prizes, namely in the form of cash. If you want to play this online game from us, you can visit our website MEME4D is a trusted online game site and always gives prizes big ones every day.
March 24, 2024 at 4:22 am
lasix cheap – buy furosemide 40mg generic captopril canada
March 24, 2024 at 5:51 am
Online games are games that are very fun and also very entertaining when played. Online games also have prizes for the players, when the players have won the online game. But if you want to play online games full of wins, it’s only on our website https://heylink.me/linksultanslot365/
March 25, 2024 at 3:31 am
glycomet for sale – buy epivir online cheap lincocin online buy
March 26, 2024 at 5:57 am
Income from slot games can be obtained from many sources ranging from winnings, bonuses, promotions, prizes. And there are many others that have been provided with complete online slot games. After that, online game players who want to bet on slot games don’t need a lot of capital, just 10 thousand can make a deposit. If you have been able to carry out the deposit method. So online players can immediately start playing and choose the slot betting games that online players dream of https://restutogel.link/
March 26, 2024 at 7:05 am
one of the most popular and trusted online game bookie site options in Indonesia at the moment. What betting fans can choose from is provided so completely. We introduce a complete selection of gacor slot games and also with big bonuses and tempting Jackpots. Online players can also access our most popular online game bookie site via several alternative link options available. https://reallegalmarketing.com/
March 26, 2024 at 8:37 am
Those of you who want to play online slot games that are full of fun and excitement. Because this slot game has very large and tempting prizes, namely cash. If you want to play this slot game from us, you can visit our website https://fusowd.com/
March 26, 2024 at 1:42 pm
Your point of view caught my eye and was very interesting. Thanks. I have a question for you.
March 27, 2024 at 4:57 am
clozapine 100mg pills – oral clozapine 100mg famotidine for sale online
March 27, 2024 at 8:27 am
fashionflag free hd pron download fashionflag.YVxI4aDgg2Y
March 27, 2024 at 7:21 pm
zidovudine 300 mg pills – order epivir 100 mg generic brand zyloprim
March 28, 2024 at 4:29 am
goodhere Cunnilingus porn vurucutewet.xsYusbU8FxK
March 28, 2024 at 7:40 am
Fabulous post. Do you want to take your gaming experience to the next level? If yes, then I recommend you to use raw accel. Using raw accel, you can supercharge your gaming experience by unlocking a new level of responsiveness and control. For in-depth information, visit the website provided.
March 28, 2024 at 7:55 am
ladyandtherose Threesome porn backlinkseox.yciEjSjXW2Y
March 28, 2024 at 1:07 pm
onair2tv.com
Xu Jing은 입술을 오므렸습니다. “폐하, 그렇게 생각하지 않습니다.”
March 28, 2024 at 2:31 pm
jenniferroy エボニーポルノ japanesexxporns.qo84Pr1jPYN
March 28, 2024 at 2:58 pm
sandyterrace.com
그 어리석은 녀석 Ouyang Zhi였습니다 …
March 29, 2024 at 7:15 am
landuse Threesome porn lancdcuse.PWIFzC7RvhC
March 29, 2024 at 2:17 pm
falbobrospizzamadison POV porn jkkıjxxx.ynLvJDja9Ig